نقد و بررسی کتاب بیگانه از آلبر کامو
نقد و بررسی کتاب بیگانه از آلبر کامو
نقد و بررسی کتاب بیگانه از آلبر کامو
در اینجا با کتابی داستانی و سرگرم کننده رو به رو هستیم. داستان مردی اجتماع گریز که درک احساسات دیگران برایش مشکل است درنهایت به خاطر قتل یک نفر روانه ی زندان و محکوم به اعدام میشود. داستان به خودی خود سرگرم کننده هست البته تا زمانی که برچسب های ادبی و فلسفی و … به خود نگیرد. چرا که چندین اشکال اساسی دارد که ماهیت کل داستان را زیر سوال برده است. اما ابتدا به نکات مثبت بپردازیم در قدم اول کوتاه بودن داستان و کم بودن جزییات بیهوده یک نکته ی مثبت است. در باب ماهیت داستان هم میتوان گفت درکل جالب است فضای خوبی دارد و احساسات ما را تحت تاثیر قرار میدهد. اگر به صورت تخصصی به داستان نگاه نکنیم نمیدانیم که از شخصیت اصلی باید خوشمان بیاید یا بدمان بیاید؟ به صورت کلی اینطور داستان را میتوانیم تعریف کنیم که یک فردیست که دچار پوچی شده دچار بی لذتی شده به خدا اعتقادی ندارد و از آدم کشتن حس ندامت ندارد. بیشتر حالت اکنون خود را مد نظر دارد و پی راحتی حال حاضر خود است. در آخر هم حکم اعدامش می آید . ولی نکته ی جالب در مورد داستان همان صفحه ی آخر آن است که بلاخره شخصی که منتظر اعدام خودش هست شادی را در زندگی می یابد و در لحظه لذت می برد. بهترین جای داستان هم همان آخر داستان است.
اما نقد و بررسی کتاب بیگانه به صورت تخصصی
این کتاب را یک داستان فلسفی میدانند آن هم از فلسفه ی اگزیستانسیالیسم.اساسی ترین مشکل این فلسفه ها این است که هیچکدام علمی نیستند یعنی مثل علم روانشناسی نیست که مثلا روایی پایایی و اعتبار داشته باشند یعنی تا چه حد خصیصه ی مورد نظر خود (پوچی در اینجا) را میسنجند؟ قابلیت تکرار دارند؟ در مورد تمام انسان ها یکسان هستند ؟ و پرسش هایی از این دست که مکاتب فلسفی قادر به پاسخ آن نیستند. یعنی علمی نیستند و هرکسی هرنظری دارد من شما یا هر فرد دیگر میتواند تحت این فلسفه ها بگوید و راهی هم برای سنجشش نیست. درست مثل همه ی چیزهایی که این آقایان گفته اند و نظر شخصی خودشان بوده است و نه چیزی که در مورد همه ی انسان ها بتوان آن را به کار برد.
اما برگردیم به تحلیل داستان از دیدگاه روانشناسی. روانشناسی علم مطالعه ی رفتار و فرایند های ذهنی هست پس اینجور داستان ها را به خوبی میتواند بسنجد. ما با یک فردی رو به رو هستیم که اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارد. طبق گفته های نویسنده و بنابر معیار های DSM-5 برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی این شخص از ویژگی های زیر برخوردار است
فرد با پیش نگرفتن رفتار های قانونی، هنجار های اجتماعی را رعایت نمی کند، و این موضوع را تکرار ارتکاب اعمال مجرمانه ای که به دستگیری او منجر می شوند نشان می دهد .
فرد بدون فکر و بلافاصله بر اساس امیال ناگهانی خود عمل می کند یا نمی تواند از پیش برنامه ریزی کند.
زود رنج، زود خشم، و تحریک پذیر، یا پرخاشگر است، و این موضوع را تکرار دعواها یا تهاجم های فیزیکی نشان می دهند.
با کارهای خطرناکی که انجام می دهد، ایمنی خود یا دیگران را رعایت نمی کند .
پشیمانی و عذاب وجدان ندارد ، و این موضوع را بی تفاوتی او نسبت به ناراحت کردن دیگران، بدرفتاری با آنها، یا دزدیدن اموال آنها، یا تلاش برای توجیه این اعمال، نشان می دهند.
پس میدانیم که با یک شخصیت ضد اجتماعی سروکار داریم. مطالعات بیشماری روی افراد با این اختلال شخصیت انجام گرفته و نتیجه ی آن این شده که من یا هر مختصص دیگر در رشته ی روانشناسی میدانیم که انتظار چه رفتار ها و چه افکاری را از این شخص داشته باشیم . در واقع حتی میتوانیم رفتار او را در موقعیت های گوناگون پیشبینی کنیم. در اینجاست که بزرگترین ایراد به داستان وارد میشود. این چه شخصیت ضد اجتماعی هست که هرجا که رفته دقیقا با آب و تاب فضا را توصیف کرده است؟ به عنوان كسي كه آنتي سوشال است نویسنده به ظرافت صحنه هاي مختلف را از زبان او نقل كرده به طور مثال به بخش هايي كه شنا كردن با ماري را توصيف ميكند دقت كنيد. سراسر کتاب پر از همین تناقض هاست که نویسنده از یک طرف میخواهد افکار و رفتار یک انسان آنتی سوشال را تعریف کند از یک طرف دیگر ذوق هنری اش اجازه نمیدهد که به صورت شاعرانه ای فضا ها و احساسات درونی را تعریف نکند. و در ادامه به همین قائده میخوانیم که زیبایی ستاره ها را نقل میکند و یاد خاطرات خوش می افتد و تعریف میکند یعنی دارای فرایند های ذهنی یک فرد معمولی هست اما همزمان هیچ احساسی در مورد اینکه که در زندان است یا انتظار مرگ را میکشد, ندارد. به همین صورت این کتاب از نظر روانشناسی قابل قبول نیست و اعتبار منفی دریافت می کند.
و اما نتیجه گیری
همانطور که در ابتدا گفتم این یک داستان سرگرم کننده می باشد مادامی که با همین قالب به آن نگاه کنید. اما اگر به صورت تخصصی بخواهید آن را بخوانید ایراد های ذکر شده شاید عذاب آور شود.
امتیازی که من به این کتاب میدهم ۶ از ۱۰ می باشد. امتیاز های کم شده مربوط به ایراد های روانشناسانه ی داستان است.
همچنین اگر هنوز کتاب را نخوانده اید از این لینک میتوانید کتاب را دریافت کنید :